Kontratabla ve Körağaç Birleştirme

Kontratabla ve Körağaç Birleştirme 

Körağaç, kontratablanın en az yarısını oluşturan kontra tablanın ortasında bulunan bölüme verilen addır. Kontratabla ise; masif ahşabın çalışmasını yani nem miktarlarına bağlı olarak zaman geçtikçe formunun değişimi olayını engellemek için yapılan bir ağaç malzemedir.

Şekil 1: Çıtalarla hazırlanmış kontratabla

Körağaç kısmının iki yüzüne de körağaca zıt bir şekilde astar ve yüz kaplama yapıştırılarak kontra tabla elde edilir. Körağaç üzerine iki taraflı kontrplaklı kontratabla tasarımları da vardır (Şekil 2).

Şekil 2: Çürütme metoduyla hazırlanmış kontratabla

Yukarıda da bahsettiğimiz gibi kontratablanın masif ağaç malzemeyle karşılaştırdığımızda çekme, eğilme bakımından üstün avantajları vardır. Kurallara uygun kaliteli bir kontratabla neredeyse hiç çekmez ve formunda hiç bir deformasyon olmaz. Bunun yanı sıra bir masif ağaç kadar da dayanıklıdır. Burada körağaç kısmı kritik rol oynamaktadır. Dolayısıyla oldukça iyi ve kurallara uygun hazırlanmalıdır.

Şekil 3: Doğru kullanım

Şekil 4: Yanlış kullanım

Kontratablalar her ne kadar çekme, eğilme gibi etkenlere karşı dayanıklı ve sağlam olsa da yine de kurallara uygun yapılması önem arz etmektedir. Kontratablanın körağaç elyaf yönü tabla uzunluk yönünde olmalıdır (Şekil 3 ve Şekil 4).

Kontratablalar birbiri ile ekleme yapılırken yüzeyde kayma ve açıklık olmamalıdır. Parçalarda açıklık olursa astar kaplama yüzeylerini düzeltmek oldukça zor olacağından dolayı düzeltme esnasında birleşecek elemanların astar kaplama kalınlıkları arasında farklılıklar gelebilir ve tablanın düzgünlüğü bozulur.

Kontratablalar aşağıdaki yöntemlerle birleştirilirse optimum sonuç sağlanır;

Şekil 5: Kendinden çıtalı birleştirme

Şekil 6: Yabancı çıtalı birleştirme

Şekil 7: Freze bıçağı birleştirmesi

Şekil 8: Freze bıçağı birleştirmesi

Kontratablalar piyasada 122x244 cm, 130x250 cm boyutlarında ve 13,16, 19, 22, 25 mm kalınlık gibi ölçülerde bulunur.

Kontratabla Kenarlarına Çıta Çevrilmesi

1) Düz Çıtalar

Bu düz çıtalar kontratabla cumbalarına yüz kaplamadan önce (Şekil 9) veya sonra (Şekil 10) yapıştırılabilir.

Şekil 9: Yüz kaplamadan önce düz çıta yapıştırılmış tabla

Şekil 10: Yüz kaplamadan sonra düz çıta yapıştırılmış tabla

Çoğunlukla yüz kaplamadan önce yapılan versiyonu tercih edilir. Çünkü çıta dışarıya görünmez, bu nedenle yüz kaplama ile renk ve desen farkı da meydana gelmemiş olur.

Bu metotla çevrilecek çıtaların dış yüzlerine kordon açılmayacaksa çıta kalınlığı 4-5mm den fazla olmamalıdır. Çıta kalınlığı fazla olursa ve çıtanın nem derecesi kontratabladan yüksek ise çıtada zamanla çekme olur. Parlak verniklenen bu işlerde de bu çekme kaplama yüzünden belli olur.

Şekil 11: Simetrik kordon açılmış kontratabla

Yüz kaplamadan sonra yapılmış bir kordondur (Şekil 11). Şekil 9 da olduğu gibi yüz kaplamadan önce de yapılabilir.

Yatılı okullarda, fabrikalarda ve kafeterya gibi topluluk olarak yemek yenilen yerlerde kullanılan ızgara tablalı yemek masalarının cumbalarına çıtalar yapıştırılmaz vidalanır. Vidalanan çıtalar 7-10mm boyutundadır (Şekil 12).

Şekil 12: Vidalı ızgara tabla

2) Üçgen Çıtalar

Çıtaların hazırlanması ve çıta kanalların açımı zahmetli olduğundan dolayı değerli işlerde kullanılır. Tabladaki üçgen kanallar ucu dik açılı ve 45 derece düz freze bıçakları ile açılabilir.

Şekil 13: Üçgen çıtalı kontratabla

3) Pahlı Kinişli Çıtalar

Bu çıtalar daha çok sunta (Suni tahta)larda kullanılır. Yapımı zordur fakat üçgen çıtalardan daha fazla sağlamdır. Bu nedenle özellikle menteşe takılacak kapak ve tablalarda tercih edilir.

Freze makinesinde önce kinişler açılır, daha sonra freze bıçaklarıyla pahlar açılır. Çıtalar da iki taraflı lamba açılır daha sonrasında pahlar kırılır.

Şekil 14: Pahlı kinişli çıtalı Kontratabla

Günümüzde artık seri üretim ile mobilyalar yapıldığından dolayı bu teknik artık kullanılmamaktadır veya çok az kullanılmaktadır.

4) Kinişli ve Kalınlığı Görünen Çıtalar

Bu çıtalar çoğunlukla vida kullanılacak suni tahtalarla kontratablanın cumbalarında tercih edilir. Kontraplaklı kontratablalar, kontratabladan yapılan ve çıtası sağlam olması gereken bazı işlerde kullanılır. Örnek olarak sürme kapaklar ve büyük masa tablaları bu çıtaların en çok tercih edildiği yerlerdir.

Şekil 15: Kinişli çıtalı Kontratabla

5) Tablaları İnce veya Kalın Göstermeye Yarayan Çıtalar

Yapılan işe göre tablalar daha kalın veya daha ince gösterilmek istendiğinde bu tekniğe başvurulur. Çoğunlukla estetik nedenlerden dolayı yapılır. Bazen de düşük maliyet için tablalar ince yapılır fakat işin gereği kalın gösterilmek istenir. İsteğe göre kalın ve ince göstertilebilir.

Şekil 16: Kalın tablaları ince gösteren çıtalar

Şekil 17: İnce tablaları kalın gösteren çıtalar

6) Kavisli Kenarlara Yapıştırılan Çıtalar

Tablası kavisli olan işlerde kullanılır. Örneğin orta masası, yemek masaları, büfe ve vitrinlerin tabla kenarlarına kordon açılacağına ve açılmayacağına göre farklı kalınlıklarda çıtalar la çevrilebilir. Kordon açılacak çıtalar genellikle aynı kalınlıkta olur ve kavise uygun biçimde kesilerek tasarlanır.

Şekil 18: Orta kavisli tablaya kalın çıta çevrilmesi

Şekil 19: Dış kavisli tablaya kalın çıta çevrilmesi

Şekil 20: Yuvarlak tablaya kalın çıta çevrilmesi

Şekil 21: İç kavisli tablaya kalın çıta çevrilmesi

Şekil 22: İç kavisli tablaya ince çıta çevrilmesi

Kordon açılmayacak yuvarlak tablalara 4-5mm kalınlığında bir çıta çevrilir. Fakat kordon açılacak ve çıtası tek ekli olması istenen tablaların kenarlarına aynı ağaçtan hazırlanmış dört beş çıta bir defada üst üste yapıştırılarak kordon açılacak kalınlık sağlanabilir.

Tabla kenarlarına çevrilecek masif çıtaların keresteleri budaksız, ardaksız, elyafı düzgün olmalı yani ağaç kusurları diyebileceğimiz kusurların olmaması gerekir. Çıtaların rengi ve cumbadan görünen damarları tabla yüzüne yapıştırılan kaplamaya uygun veya freze görünüşlü olmalıdır.

Şekil 23: Kontratabla kenarlarına masif çıta çevrilmesi

Şekil 24: Kontratabla kenarlarına masif çıta çevrilmesi

Şekil 25 deki gibi eğik ve karmaşık damarlı çıtalar ise hiçbir zaman tabla kenarına yapıştırılmamalı, bunların yerine düzgün damarlı çıtalar hazırlanıp tasarlanmalıdır.

Şekil 25: Eğik ve karmaşık damarlı çıta yapıştırılması (Yanlış)