En (Yan yana) Ahşap Birleştirmeler

En (Yan yana) Ahşap Birleştirmeler

1. Düz Ahşap Birleştirme
2. Lambalı Ahşap Birleştirme
3. Yabancı Çıtalı ve Kinişli Ahşap Birleştirme
4. Kendinden Çıtalı ve Kinişli Ahşap Birleştirme
5. Kavelalı Ahşap Birleştirme
6. Zıvanalı Ahşap Birleştirme
7. Freze Bıçakları ile Ahşap Birleştirme
8. Bisküvi Ahşap Birleştirme
9. Kırlangıç Kuyruğu Kanal Ahşap Birleştirme
10. Kırlangıç Kuyruğu Kertme ve Özel Çıtalı Ahşap Birleştirme

1) Düz Ahşap Birleştirme

Sadece planya makinası ile yapıldığından ve kolay bir şekilde uygulanabildiğinden dolayı en çok yapılan birleştirme çeşitlerinden biridir. Tahtaların planya makinasında bir yüz ve cumbası düzeltilir. Eğer tahtaların uçları arası genişlikleri farklılık gösteriyorsa daire testere veya şerit testere makinasından geçirilerek eşit hale getirilir.

Şekil 1: Tahtaların yan yana dizilişi

Ahşap organik bir malzeme olduğundan dolayı yaşamaya her zaman devam eder. Biz buna ahşabın "çalışması" veya "çekmesi" olayı deriz. Yani zaman geçtikçe boyutları ve şekilleri değişir dolayısıyla deforme olacaktır. Bu nedenle şekil 1 deki gibi tabla oluşturmak için tahtaları yan yana dizerken ağacın yıllık halkaları ters-düz-ters-düz ... gelecek şekilde tutkallama yapıp birleştirirsek ahşap malzemenin çalışmasını yani hareketini minimum seviyeye indirmiş oluruz.

Şekil 2: Tahtaların yan yana tutkallanması ve işkence ile sıkıştırılması

Daha sonra tutkallanan tahtalar işkenceler yardımıyla sıkıştırılır ve bir süre bekletilir.^

2) Lambalı Ahşap Birleştirme

İstenilen ölçülerinden 4-6 cm arası daha uzun kesilen tahtaların bir yüz ve cumbası planya makinasına verilerek planya edilir. Sonrasında 1-2 mm fazlalık olarak kalınlık ve genişlikleri çıkarılır.

Şekil 3: Lambalı Ahşap Birleştirme

Arada kalan tahtaların her iki cumbasına freze makinasında lambalar açılır. Sonrasında tahtalar birbirlerine tutkallanarak istenilen boyutlarda tabla elde edilir.

Bu birleştirme yöntemi bir önceki yöntem olan "düz birleştirme yöntemine" göre tutkallama yüzeyi %50 fazladır. Buda demek oluyor ki daha fazla yüzey daha fazla sağlamlıktır.

Fakat bu birleştirme yöntemi "yabancı çıtalı" ve " kendinden çıtalı" birleştirme yöntemleri kadar iyi olmadığı için daha çok ahşap evlerde tavan-taban kaplaması çakımında kullanılır. Tahtalar çektiği, çalıştığı zaman aşağı ses ve toz geçmesini azaltır.

3) Yabancı Çıtalı Ahşap Birleştirme

Bu yöntemde ise tahtaların ortalarına parça kalınlığının, 1/3 genişliğinde ve 1/2 derinliğinde kiniş açılır.  Bu kinişlerin içlerine konulması için,  aynı kalınlıkta ve kiniş derinliğinden 1mm daha dar(tutkal payı) çıtalar hazırlanır (şekil4 ve şekil5). Hazırlanan çıtalar tutkal ile birlikte kinişlere yerleştirilir. Bu parçalar tutkal yardımıyla birleştirilerek tabla elde edilir. Kinişlerin içine masif çıta konulduğu gibi kontrplak yapımı kinişlerde koyulabilir.

Şekil 4: Tahta ve Kiniş ölçüleri

Şekil 5: Kinişe yerleştirilen Çıta

Şekil 6: Yabancı Çıtalı Kinişli Ahşap Birleştirme

Bu yöntemdeki kinişler kiniş rendesi, daire testere makinası veya fireze makinası ile oluşturulabilir.

4) Kendinden Çıtalı Kinişli Ahşap Birleştirme

Parçalar bi önceki yöntem yani "Yabancı Çıtalı Kinişli Birleştirme" deki gibi hazırlanır. Parçalardan birine tahta kalınlığının 1/2 derinliğinde ve tahta kalınlığının 1/3 genişliğinde kiniş açılır. Diğer parçanın cumbasına da bu kinişe uygun ve 1mm kadar eksik her iki taraftan lamba açılır ve erkek kiniş elde edilmiş olur. Erkek kinişin her iki tarafına da 1mm kadar pah yapılırsa daha iyi olur.

Şekil 7: 1mm Pah (tutkal payı) işlemi

Şekil 8: Tavan-Taban kaplaması ve Çakma kapı yapımı

Bu yöntemde parçalar eğer mobilya yapılacaksa tutkallanarak yapılır. Fakat lambri olarak ahşap taban-tavan  veya çakma kapı yapımında kullanılacak ise çiviler ile çakılarak yapılır.

Şekil 9: Derzli Ahşap Lambri

5) Kavelalı Ahşap Birleştirme

Düz birleştirmede olduğu gibi hazırlanan tahtaların 2 cumba arası 20-25 cm aralıklarla kavela deliği markalama yani oyulma işlemi yapılır. Delik çapları tahta kalınlığının 1/3 ü kadardır. Sağlamlığın arttırılması için deliğin çapı biraz daha büyütülebilirler. Deliğin tahta yüzlerine en yakın  noktası 5 mm den az olmamalıdır. Delik derinlikleri ise en az tahta kalınlığı kadar, en fazla da 2,5-3,5 cm olmalıdır.

Şekil 10: Kavelalı Ahşap Birleştirme

Delik delme makinası var ise makina matkabının helisel olması önem arz etmektedir. yok ise elde delinmesi gerektiğinden forstner matkap veya burgu uçlu matkaplar tercih edilmelidir.

Kavelalı Birleştirme yöntemi bahçe ve mutfak mobilyalarında sıklıkla görülen bir yöntemdir. Bahçe gibi açık ortamlarda yani rutubetli ortamlarda kullanılacak mobilya tablalarında tavsiye edilen bir yöntemdir.

En sağlam masif kavela, kayın ağacından yapılma kaveladır. Fakat günümüzde çoğunlukla plastik kavelalar kullanılmaktadır.

6) Yabancı Zıvanalı Ahşap Birleştirme

Yapılacak tablaya uygun ölçümlerde ve sayıda kesilen tahtaların zıvana delik gelecek yerleri markalanır yani yerleri belirlenir ve işaretlenir. Delik genişlikleri genel olarak tahta kalınlığının 1/3 ü, uzunlukları 4-5 cm, derinği ise 2,5-3 cm olarak hesaplanır. Delikler arası uzaklık "Kavelalı Birleştirme" deki gibi 20-25 cm'dir.  Zıvananın bir tarafı konik formdadır.

Şekil 11: Yabancı Zıvanalı Ahşap Birleştirme

Bu birleştirme "Kavelalı Birleştirme" ye kıyasla yapımı daha zordur fakat daha sağlamdır. Delikler delik kalemi, zincirli zıvana makinası veya delik makinasında açılabilir.

7) Özel Freze Bıçakları İle Ahşap Birleştirmeler

Büyük, gelişmiş ve seri üretim yapan firmalarda daha çok karşılaşılan bir birleştirme tekniğidir. Tahtalar freze makinasında ve özel bıçaklar ile cumbalarına kanal açılır.

Bu tekniğin tutkallaması kolaydır ve yüzey alanı diğer birleştirmelere göre daha fazla olduğundan oldukça sağlam bir birleştirme tekniğidir. Tahta yüzeyine yakın kanal yüzeyleri, tahta yüzeyine dik şeklinde gelmelidir.

Şekil 12: Özel Freze Bıçakları ile Ahşap Birleştirme

8) Bisküvi Ahşap Birleştirme

Bisküvi, doğu kayını gibi sert ağaç, plastik ve yumuşak metalden üretilirler. Bisküvi ismini şeklinden almaktadır. Bisküviler farklı ölçülerde bulunur ve farklı numaralarla adlandırılır. En çok kullanılanları: 20 numara; 65×23×4 mm, 10 numara; 53×19×4 mm, 0 numara; 47×15×4 mm, S6 numara;  85×30×4 mm, 9 numara; 38×12×3 mm‟dir.

Şekil 13: Bisküvi Ahşap Birleştirme

Şekil 14: Bisküvi Birleştirme ahşap sandalye uygulaması

9) Kırlangıç Kuyruğu Kanal Ahşap Birleştirme

Kırlangıç kuyruğu kanal birleştirme de açıkta ortamlarda kötü hava şartları altında kullanılacak sandık ve kutu gibi ürünlerin içerisine su ve nem geçirmemesi amacıyla kullanılan bir  birleştirme tekniğidir.

Şekil 15: Kırlangıç Kuyruğu Kanal Ahşap Birleştirme

10) Kırlangıç Kuyruğu Kertme ve Özel Çıtalı Ahşap Birleştirme

Bu birleştirmelerin özel makinası olmadan yapımı uzun süre alacaktır. Bu nedenle pek kullanılmazlar. Ancak kırlangıç kuyrugu kertme çıtalı birleştirmeler merdiven korkuluklarında en çok kullanılan birleştirmelerdir.

Şekil 16: Kırlangıç Kuyruğu Kertme ve Özel Çıtalı Ahşap Birleştirme

Şekil 17: Merdiven Korkuluk Kırlangıç Kuyruğu Ahşap Birleştirme