Ayak-Kayıt Ahşap Birleştirmeler

Ayak-Kayıt Ahşap Birleştirmeler

Ağaç işleri sektöründe yapılan işlerin, üretin ürünlerin çoğu ayaklıdır veya kasa üzerine oturtulmaktadır. Ayaklar mobilyanın genel formuna bağlı kalarak değişkenlik gösterebilir. Örneğin modern bir mobilyada modern bir ayak, klasik bir mobilyada ise klasik formda ayaklar mevcuttur. Genel olarak mobilyanın bütününe uygun formda imal edilmektedir.

1. Düz Zıvanalı Ayak-Kayıt Ahşap Birleştirme 
2. Hampaylı Zıvanalı Ayak-Kayıt Ahşap Birleştirme
3. Bindirme Kayıtlı ve Zıvanalı  Ayak-Kayıt Ahşap Birleştirme
4. Kertmeli ve Zıvanalı Ayak-Kayıt Ahşap Birleştirme
5. Kavelalı ve Zıvanalı Ayak-Kayıt Ahşap Birleştirme
6. Kavelalı Ayak-Kayıt Ahşap Birleştirme
7. Kavelalı ve 45 derece konumlu  Ayak-Kayıt Ahşap Birleştirme
8. Kırlangıç Kuyruğu Dişli ve 45 derece konumlu  Ayak-Kayıt Ahşap Birleştirme
9. 45 derece konumlu ve Çift Zıvanalı Ayak-Kayıt Ahşap Birleştirme
10. Kertme Geçmeli Putlama Ayak-Kayıt Ahşap Birleştirme
11. Derzli Ayak-Kayıt Ahşap Birleştirmeleri

1) Düz Zıvanalı Ayak-Kayıt Ahşap Birleştirme

Bu birleştirme tekniği genel olarak masa ve sandalye gibi ürünlerin Ayak-Kayıt noktalarında kullanılır. Fakat hampaylı ve diğer zıvana birleştirmeler kadar sağlam değillerdir. Bu nedenle az kullanılır.

Şekil 1: Düz Zıvanalı Ayak-Kayıt Ahşap Birleştirme

Şekil 2: Düz Zıvanalı Ayak-Kayıt Ahşap Birleştirme

Şekil 3: Düz Zıvanalı Ayak-Kayıt Ahşap Birleştirme

Şekil 4: Düz Zıvanalı Ayak-Kayıt Ahşap Birleştirme

Zıvana kalınlıkları normal olarak kayıt kalınlığının 1/3 ü kadar yapılır. Eğer kayıtlar ince ise birleştirmenin daha sağlam olması için zıvana kalınlıkları arttırılabilir. Zıvana genişliği de kayıt genişliği kadar yapılabilir. Bazen delikler kayıt genişliğinden 5mm dar açılıp zıvana daraltılır ve hatalı açılmış delikler gizlenebilir.

Ayak-Kayıt birleştirmelerinde kayıtlar genel olarak ayaktan 5mm içerde yapılır. Yüze sıfır şeklinde yapıldığı da olur. Bindirme Kayıtlı ve Zıvanalı" Ayak-Kayıt birleştirmedeki gibi taşkın olarak da yapılabilir. Taşkın yapılırsa, kerestelerin farklı kuruluk oranlarından nedeniyle meydana gelebilecek çekme gibi etkenlerden dolayı oluşacak kusurlar kolaylıkla gizlenebilir.

2) Hampaylı Zıvanalı Ayak-Kayıt Ahşap Birleştirme

Ayak-Kayıt birleştirme teknikleri arasında en çok tercih edilen birleştirme tekniğidir. Çünkü hem sağlam, hem de yapımı kolaydır. 

Zıvana kalınlığı düz birleştirmede olduğu gibi kayıt kalınlığının 1/3 ü kadar veya biraz daha kalın tasarlanabilir. Hampaylarının genişliği kayıt genişliğinin 1/3ü veya 1/4ü kadardır. Uzunluğu ise kayıt kalınlığının 1/2si kadar yapılır. Fakat kalınlık fazla ise hampayı uzunluğu minimum 15mm olmalıdır.

Şekil 5: Ahşap Hampayı Çeşitleri

Hampayları normalde en üstteki gibi yapılır. Fakat üstten gözükmesi istenilmezse Şekil 5 de yer alan ortadaki çeşit gibi yapılabilir. İnce ayaklı ve dar kayıtlı işlerde ayağı zayıflatmamak için üstteki veya ortadaki çeşit tercih edilebilir

Şekil 6: Hampaylı Zıvanalı Ayak-Kayıt Ahşap Birleştirme

Şekil 7: Hampaylı Zıvanalı Ayak-Kayıt Ahşap Birleştirme

3) Bindirme Kayıtlı ve Zıvanalı Ayak-Kayıt Ahşap Birleştirme

Bu birleştirme tekniği düz zıvanalı birleştirme tekniğine benzer bir şekilde yapılır. Fakat kayıt biraz kalın olduğundan ayağın dışından da tutan bir kısmı vardır. Kayıtlar ayaktan taşkın veya yüze sıfır gelecek şekilde imal edilebilir. 

Kayıtların ayaklarla gönyeburun birleşmesi estetik bakımdan hoş gözükür. Kaliteli bir ürün imalatında kullanılabilir bir birleşme tekniğidir.

Şekil 8: Bindirme Kayıtlı ve Zıvanalı Ayak-Kayıt Ahşap Birleştirme

Şekil 9: Bindirme Kayıtlı ve Zıvanalı Ayak-Kayıt Ahşap Birleştirme

4) Kertmeli ve Zıvanalı Ayak-Kayıt Ahşap Birleştirme

Bu birleştirme tekniği genel olarak yuvarlak, oval masa ve sehpa ayaklarının kasnaklarla birleştirilmesinde tercih edilir. Büfe, kanepe gibi uzun mobilyalarda mobilyanın bel vermemesi için alt orta kısmına konan takviye ayaklarının orta kayıtla birleştirilmesinde de bu birleştirme tekniği tercih edilir.

Şekil 10: Kertmeli ve Zıvanalı Ayak-Kayıt Ahşap Birleştirme

Şekil 11: Kertmeli ve Zıvanalı Ayak-Kayıt Ahşap Birleştirme

Ayaklar, kasnak veya kayıta göre ortalama 5mm dışarlak veya 5mm içerlek yada kaplama gömülecek kıymetli işlerde yüze sıfır yapılabilir.

Kertmeli zıvana birleştirmelerde zıvana üstten çıkarılmayarak gizli yapılabileceği gibi açık bir şekilde de yapılabilir. Bu birleştirme tekniği oldukça sağlam bir tekniktir.

5) Kavelalı ve Zıvanalı Ayak-Kayıt Ahşap Birleştirme

Küçük kesitli ayaklarla birleştirilecek kayıtlardan biri kavelalı, diğeri ise zıvanalı yapılır. Dolayısıyla oldukça sağlam bir birleştirme elde edilir. Kavelaların uçları zıvanaya girdiğinden dolayı yapılan ürün kayıt yönünde çok sağlam yapıda olur.

Şekil 12: Kavelalı ve Zıvanalı Ayak-Kayıt Ahşap Birleştirme

Şekil 13: Kavelalı ve Zıvanalı Ayak-Kayıt Ahşap Birleştirme

Bu nedenle Ağaçişleri sektöründeki en riskli ürün diye tabir ettiğimiz sandalye de sıklıkla kullanılır. Bunun yanın da kanepe vb oturma gruplarında da tercih edilir. Sağlam bir tekniktir. Yan kayıtlar zıvanalı, ön ve arka kayıtlar Kavelalı birleştirmeli yapılarak zarafet ve sağlamlık bir arada olmuş olur.

6) Kavelalı Ayak-Kayıt Ahşap Birleştirme

Kayıt maktaları düzgün hazırlanır, delikler iyi delinir ve kavelalar da normal sıkılıkta girecek çapta olursa birleştirme zıvana kadar sağlam olur. Bu birleştirme köşeli ayaklara uygulandığı kadar yuvarlak ayaklara da uygulanabilir.

Şekil 14: Kavelalı Ayak-Kayıt Ahşap Birleştirme

Şekil 15: Kavelalı Ayak-Kayıt Ahşap Birleştirme

Kavela çapları normal olarak kayıt kalınlığının 1/3 ü yada daha kalın, kayıtlar içinde kalan kavela boyları da en az kayıt kalınlığı kadar yada 2,5-3cm yapılır. Kavelaların ayaklar içine giren kısımları eşit veya farklı uzunlukta yapılabilir. Tüm deliklere hafif havşa açılır ve pah kırılırsa daha sağlıklı olur. Delik merkezlerinin kaçmaması için forstner matkabı kullanılması tavsiye edilir. Bunlar yapıldığı takdirde Ayak-Kayıt arasında açıklık kalmaz ve sağlam bir birleştirme olur.

7) Kavelalı ve 45 derece konumlu Ayak-Kayıt Ahşap Birleştirme

Kavelalı birleştirmenin farklı bir versiyonudur. Dikdörtgen kesitli ayakların kayıt birleştirilmesinde uygulanmaktadır.

Bu teknikte delikler ayak ve kayıt yüzeylerine 45 derece eğik delindiği için elde matkap kolu ile delinemez. Deliklerin makinada ve 45 derece eğik kalıp kullanılarak delinmesi önem arz etmektedir.

Şekil 16: Kavelalı ve 45 derece konumlu Ayak-Kayıt Ahşap Birleştirme

Şekil 17: Kavelalı ve 45 derece konumlu Ayak-Kayıt Ahşap Birleştirme

Dikdörtgen kesitli ayaklara 45 derece zıvana açmak kolay değildir ve zıvana uzunluğu da yetersiz kalır. Fakat kavela ile delik yerleri birbiriyle karşılaşmayacak şekilde tasarlanabilir.

Şekil 16 ve Şekil 17 deki gibi takoz kullanılır ve vidalanırsa oldukça sağlam olacaktır.

8) Kırlangıç Kuyruğu Dişil ve 45 derece konumlu Ayak-Kayıt Ahşap Birleştirme

Yapılması zaman alıcıdır fakat dayanıklılığı oldukça yüksektir. Portatif masalarda tercih edilen bir birleştirme tekniğidir. Katlanır ayaklı masalar çıktığından beri kullanım oranı da o denli azalmıştır.

Şekil 18: Kırlangıç Kuyruğu Dişil ve 45 derece konumlu Ayak-Kayıt Ahşap Birleştirme

Şekil 19: Kırlangıç Kuyruğu Dişil ve 45 derece konumlu Ayak-Kayıt Ahşap Birleştirme

9) 45 derece konumlu ve Çift Zıvanalı Ayak-Kayıt Ahşap Birleştirme

Yapımı oldukça zaman alıcı ve zordur. Bu nedenle nadir kullanılan birleştirme tekniğidir. Ayaklardaki zıvana delikleri ancak 45 derece eğik kalıpla ve delik makinası ile delinebilir.

Şekil 20: 45 derece konumlu ve Çift Zıvanalı Ayak-Kayıt Ahşap Birleştirme

Şekil 21: 45 derece konumlu ve Çift Zıvanalı Ayak-Kayıt Ahşap Birleştirme

10) Kertme Geçmeli Putlama Ayak-Kayıt Ahşap Birleştirme

Bu birleştirme tekniğinde önce kayıtların geçme yerleri ayak genişliğinde marka edilir. Marka çizgileri arası her iki yüzden 1/3 genişlikle kertilir. Daha sonra kertiklerin ortasından ve kalan kısmın kalınlığı kadar kayıtlardan birinin üstü, diğerinin de altı boşaltılır ve kayıtlar birbiri ile putlama şeklinde birleştirilir. Daha sonra ayaklar kayıtlara göre marka edilir ve kanallar açılır. 

Şekil 22: Kertme Geçmeli Putlama Ayak-Kayıt Ahşap Birleştirme

Şekil 23: Kertme Geçmeli Putlama Ayak-Kayıt Ahşap Birleştirme

Kayıt uçlarının hoş görünmeyen maktaları desenli biçimde kesilerek estetik bir hava katılır.

Bu teknik daha çok turistlik otel, kış evleri ve eski tip evlerde ağır masaların kullanımı için tercih edilir.

11) Derzli Ayak-Kayıt Ahşap Birleştirmeleri

Günümüzde özellikle fabrikasyon üretimde ayaklar ve kayıtlar imalatı kolaylatmak amacıyla yüzbeyüz yapılmakta düz ve hampaylı zıvana ile birleştirilmektedir. İleride birleşme yerlerinde ahşabın çalışmasından dolayı çekme nedeniyle oluşabilecek açıklığı önlemek için 2-3mm derinlikte derz açılmaktadır.

Şekil 24: Derzli Ayak-Kayıt Ahşap Birleştirmeleri

Şekil 25: Derzli Ayak-Kayıt Ahşap Birleştirmeleri