Büyüyen, Katlanır, Açılır, İlave Tablalı Ahşap Masalar

1) Tablası Dönerek İki Katı Açılan Ahşap Masalar

Bu tür masalar kare veya dikdörtgen formlu tabla şeklinde yapılabilir. Daha ziyade dört veya altı kişilik yapılan bu masalar, açıldığı zaman +2 kişilik ilave masa durumuna gelir. Bu tip masalar genellikle yeri dar, çok seyrek açılarak kullanılacak mekanlarda tercih edilir. Aynı zamanda oyun ve yemek masası olarak kullanılacak masalarda da bu yöntem uygulanır.

Şekil 1: Tablası Dönerek Açılan Kare ve Dikdörtgen tablalı açılır ahşap masalar

Masanın ayak kısmı bilinen yöntemlerle hazırlanır. Yalnız döner alt tablanın cıvata ile bağlanacağı bir parça, iki uçlarından kavelalı veya kırlangıç kuyruğu birleştirme ile karşılıklı iki kayıta birleştirilir. Şekil 2 deki üst görünüşte bu parça kolaylıkla görülebilir. Masalarda tablalar birbirine Şekil: 3 de görülen menteşelerden uygun görüleni ile tutturulur. Alt tablanın ilâve parçaya bağlanması ise Şekil: 3 de görülen kelebek somunlu(b) ve geniş metal başlı bir cıvata(c) ile sağlanır.

Şekil 2: Tablası Dönerek Açılan Masa Üst Görünüşü

Şekil 3: a-b: masa menteşeleri, c: döner tablalı masa cıvatası

2) Kızaklı Ahşap Masalar

Kızaklı yemek masaları da hemen hemen üst tablanın kendisi kadar büyürler. Sadece üst tablanın alt ortasına gelen ve masa yan kayıtlarına bağlanan kayıt genişliği kadar eksik açılma olur. Bu kayıtın genişliği 10-15 cm kalınlığı da tabla kalınlığı kadardır. Alt tabla ise tablanın altına vidalanan kızakların yan tablalara açılan kanallarla orta kayıtın altına vidalanan takozlar arasında kaydırılarak açılır. Bu masalar bundan öncekilerden daha sağlamdır. Ayrıca, istenirse alt tablalar tek veya çift bir şekilde açılabilecek olarak tasarlanabilir(Şekil: 4).

Şekil 4: Tek ve Çift Taraflı Kızaklı Açılır Ahşap Masa

Ahşap masaların katlanır tablaları açıldığı zaman masanın kendi tablası ile aynı düzeyde olması gerekir. Bunun için, kızak parçalarının masanın kendi tabla kenarı ile temas eden uçları sıfır olmak üzere hareketli tablalara vidalanan kısmının ucuna tabla kalınlığı kadar pah açılma işlemi yapılır. Böylece tablalar açıldığı zaman tamamen düz bir masa yüzeyi meydana gelir. Orta kayıtın altına vidalanan takozların genişliği 2,5-3,5 cm olabilir.

Şekil 5: Kızaklı Açılır Ahşap Masa

Kızaklı tablaların açıldığı durumda kızak parçalarının alt cumbalarına, yan kayıtlardan 1'er cm içerden birleştirmesi yapılır. Dolayısıyla kızaklı tablalar 1cm den fazla çekilmez ve kızaklar yerlerinden ayrılmaz.

3) Kitabeli Ahşap Masalar

Kitabeli ahşap masalar genellikle 6-8 kişilik tasarlanır. Masanın açılır tablaları açıldığı zaman ortalama 60cm'lik bir genişleme meydana gelir. Masanın ortasındaki tabla tam ortadan ikiye ayrılmış şekilde parçalı yapılır. Karşılıklı tablalar açıldığı zaman ortada, oraya gelecek tabladan 3-5 cm daha geniş bir boşluk meydana gelir. Yan kayıtlara iç yüzeyleri bu boşluğun hizasında olmak üzere kinişli birleştirme veya kırlangıç kuyruğu birleştirme ile iki kayıtı birleştirme işlemi uygulanabilir. Ortadaki tabla iki parçalı yapılır ve kitabeli bir şekilde masa menteşeleri ile cumbalarından birleştirilir.

Kitabeli ahşap masalarda sekil 6'da ki menteşe kullanılır. Fakat burada istek ve ihtiyaca göre tabla yüzünde hiç gözükmeyen özel tasarım menteşeler ile de bu birleştirmeler uygulanabilir.

Şekil 6: Kitabeli Ahşap Masa Menteşesi

Menteşeler takıldıktan sonra üst tablanın içe gelen cumbalarına eşit aralıklarla 5 - 6 mm kalınlık ve 3 - 4 cm. genişlikte dörder tane delik delinir. Bu delikler birbirlerinin tam karşısında olmalıdır. Tablalardan birinin delklerine bir ucu konik ve pah açılmış takozlar tutkallanarak birleştirilir. Tablalar kapatıldığı zaman takozların konik uçları diğer tablanın deliklerine kolayca girer, dibe doğru sıkışarak tablaların yüzeyleri düzgün bir düzlem meydana getirir. Ortaya girecek menteşeli tablanın iki cumbasına da kenar tablaları delinen delikler hizasından dörder delik delinir. Bu tablanın karşıt tarafındaki deliklere de konik takozlar tutkallanır.

Şekil 7: Kitabeli Ahşap Masa Üst Görünüş

Orta tablalardan bir tanesinin altına, ortasından menteşe tarafına biraz daha yakın bir yerine masa aksamının A, A parçaları vidalanır (Şekil: 7 üst görünüş). B parçaları da yerine konduktan sonra borunun AB parçaları arasında kalan uzunluğu eşitlenir ve bu uzunlukta iki bilezik hazırlanır. Bu işlemlerden sonra Yan tablalar açılır, ara tabla yerine konur ve takozlar yerine geçirilir. Masanın altından B parçalarının ara kayıtlardaki vida delikleri marka edilir.

Aradaki tablaların kullanılmayacağı zamanlarda aşağıya sarkmaması için d kayıtının yeri işaretlenir. 2x5 cm kesitinde hazırlanıp üstü  biraz yuvarlatılır ve kırlangıç kuyruğu kızak birleştirme ile ara parçaların altına tutkallanır.

Şekil 8: Ağaç, Kitabeli Ahşap Masa Aksamı

Şekil 8 de görüldüğü gibi ağaç çıta ve kontrplak dan hazırlanmış başlık plakaları kullanılabilir. Bunları mobilyacıların kendileri tarafından kolayca imal edilerek işlerde kullanımı tercih edilebilir. Bunun yanında madeni masa aksamları da vardır fakat onlar hazır satılmaz ve yapımı zordur.

4) İlave Tablalı Ahşap Masalar

Bu masalar 6 - 8 - 10 kişilik normal yemek masalarının gerektiğinde +2 kişilik daha yer artırımı arzu edildiği taktirde yapılır. Bu durumda üst tabla sabit olarak tasarlanmaz. Masanın uzun yan kayıtlarının iç yüzlerine üst cumbalardan 1-1,5 cm. aşağıdan, bir santimetre genişlik ve derinlikte boydan boya kinişler açılır. Tablanın alt tarafı için iki adet uzun lambalı parça veya birkaç lambalı takoz kullanılması tercih edilir. Bu parçalar üst tablanın kenarlardan taşma payı eşit olacak şekilde tablanın alt tarafına vidalanır.

Şekil 9: İlave Tablalı Ahşap Masa

Takozlar bir tarafta yan kayıtla temas etmeli ki tablanın o tarafa açılması engellensin ve tabla kapatıldığı zaman kenarlardan taşma seviyesi eşitliği kolayca sağlansın. Tabla diğer tarafa kaydırılınca ilâve tabla alttaki yuvasına konabilmeli veya oradan alınabilmelidir. Tabla yuvası da lambalı kayıtlarla yapılır. İlâve tablanın altına yerinden sağa sola kaymaması için yan kayıtların arasında kalan boşluk genişliğinden bir iki milimetre daha yakın 2x4 cm. kesitinde kayıtlar vidalanır. Bu kayıtların bir ucu ilâve tablanın içe gelecek cumbasından 3 - 4 cm. taşkın yapılır ve yerine konunca üst tablanın altına girerler. Bu kayıtların içinden dış uçları lambalı iki küçük takoz daha vidalanır. Takozların lambaları da ilâve tablanın üstüne konduğu kısa kayıta açılan delikler içine sokulur. Dolayısıyla ilâve tabla kazara alttan yukarı doğru kaldırılmak istense de bu durum engellemiş olur.

5) Krameyerli Ahşap Masalar

Bu masalar bundan önceki bütün yemek masası türlerinden daha çok büyürler. Fakat diğerleri kadar sağlam ve güvenilir değillerdir. Ayrıca büyüme mekanizmalarının yapılması zor, ilâve tablaların muhafazası güçtür. Çünkü bu masaların ilâve tablaları ayrı bir yerde muhafaza edilir ve masa ihtiyaca göre büyütülebilir. 

Şekil 10: Krameyerli Ahşap Masa

Bu masalar yapılırken normal olarak dört veya altı kişilik bir yemek masası düşünülerek tasarlanır. İstek ve ihtiyaca göre masa yuvarlak da olabilir. Masanın üst tablası ve karşılıklı kayıtları ortadan iki parçalı olarak tasarlanır ve karşılıklı olarak takoz deliği delinir. Bir tarafındaki deliklere ucu pahlı takozlar tutkallanarak birleştirilir. Dolayısıyla masa kapalı konumdayken takozlar karşı tabla ve kayıtlardaki deliklere girer.

Şekil 11: Kremeyer Ahşap Masa Kayıtlarının Perspektifi

Krameyer parçalarının boyutu normal olarak karşılıklı iki kayıt arasında kalan uzunluktan 1-2cm daha kısa yapılır. Dolayısıyla masa tam olarak kapatılabilir. Krameyer parçalarının içine 4mm kalınlığında lama demirlerinden yapılmış, bir tarafına diş açılan aksam; diğer parçaya da kremeyer dişlisi tespit edildiği durumlarda olur.

Şekil 12: Kremeyerli Ahşap Masa Üst Görünüşü

Bu tür ahşap masalar icabında 10 kişilik masa durumuna kadar getirtilebilir. Fakat büyüyen masalar kolayca açılıp kapanmaması ve bazen tablaların formunun kullanım sürecinde değişmesinden dolayı mekanı elverişli olan kişiler direkt olarak sabit büyük masa yaptırabilmektedir. Tabi ki burada büyüyen masaların teknolojik kurallara göre ve kaliteli bir şekilde yapıldığında bu tür sorunlar meydana gelmemektedir.