Şerit Testere ve Dekupaj Makinesi

Şerit Testereli Kesme ve Ölçülendirme Makineleri

Genellikle ; kerestelerin ve masif parçaların kaba düz kesimle ölçülendirilmesinde ve eğmeçli dış hatlara sahip parçaların kaba şekillendirilmesinde kullanılan bu makinelerde, kesici olarak şerit testerelerden faydalanılır. İki çeşittir. 

• Şerit testere makinesi

• Dekupaj makinesi.

Şerit Testere Makinesi

Mobilya endüstrisinin en önemli makinelerinden birisi olan şerit testere makinesi, genel amaçlar için kaba kesim işlemlerinde kullanılır. Buna göre; şerit testere makinesinde yapılabilecek işlemler şöyle sıralanabilir;

• Boy kesme makinelerinin olmadığı atölyelerde, kaba boy kesimi işlemlerinde kullanılabilir.

• Parçaların kaba genişlik ve kalınlıklarının çıkarılmasında kullanılabilir.

• Eğmeçli dış hatlara sahip parçaların kaba şekillendirilmesinde kullanılabilir.

• Erkek zıvana açacak başka makine olmaması halinde, gerektiğinde zıvana açma işlemlerinde kullanılması pek tavsiye edilmez.

Şekil 1: Şerit testere makinesi

Adını kesicisinden alan şerit testere makinesinin başlıca kısımları şunlardır;

• Gövde 

Tüm elemanları üzerinde taşıyan gövde, genellikle dökme demirden yapılır. Büyüklüklerine bağlı olarak, beton zemine veya metal veya ahşap karkas üzerine oturtulabilir.

• Tabla

Makine tablası, kesme işleminin gerçekleştirildiği kısım olup, alt kasnağın üzerinde ve yatay doğrultuda gövdeye bağlanmıştır. Çoğu şerit testere makinelerinde, tabla, sağa doğru 45° meyillendirilebilir. Bazı türlerde, sola doğru da olmak üzere 5-10°'lik meyil verilebilmektedir. Eğmeçli işlerin kesiminde kullanılan şerit testerelerinin bazıları 45'er derecelik eğim verilebilen iki tablaya sahip olabilir. 

Tabla, kesme işleminin gerçekleştirildiği kısım olduğundan yükseklik açısından iyi konumlandırılmadığı takdirde, işçide bir takım kas gerilimlerine neden olarak yorgunluğu arttırmakta ve iş verimini etkilemektedir. Bu nedenle tabla yüksekliği 95 - 105 cm arasında olmalı veya mevcut tabla yüksekliğine uygun işçi seçilmelidir. 

Tablanın ortasında, testere lamasının çalışması için yuvarlak veya dikdörtgensel formda açılmış bir "testere boşluğu", testere lamasının bu boşluğu yerleştirilmesine veya çıkarılmasına kılavuzluk eden bir "testere yarığı" ve testerenin düzgün çalışması ve parçanın altından koparma yapmaması için testere boşluğuna takılan yumuşak metalden veya sert ahşap malzemeden yapılan bir "testere boşluğu takozu" bulunur. Bazı tip şerit testere makinelerinde, tablaya, parça boylarını düzgün veya açısal kesmek için bir kılavuz yatağı da açılmıştır.

• Siper  

Düzgün hatlara sahip parçaların kaba genişlik ve kalınlıklarının çıkarılabilmesi için, tabla üzerine takılan hareketli bir araçtır. Ayrıca, bazı tip makinelerde, parça boylarını düzgün veya açısal kesmek için kızaklı gönye siperi de bulunur.

• Kasnaklar

Testere lamasına kesme için gerekli dönü hareketini sağlar. Ölçü olarak aynidırlar ve merkezleri dikey düzlemde aynı çizgi üzerinde bulunur. Genellikle dökme demirden yapılırlar. Şerit testere makinesinin büyüklüğü, kasnak çapıyla belirlenir. Örneğin, 60'lık şerit testere makinesi demek, makinenin kasnak çaplarının 60 cm olduğunu belirtir. 

Kasnakların testere lamasının döndüğü üst kısımları lastik bandajlarla kaplanır. Böylelikle, lamaya yastıklık sağlanarak dişler korunmuş ve lamanın dışa doğru kayması önlenmiş olur.

Alt kasnak, motordan aldığı dönme hareketini testere laması vasıtasıyla üst kasnağa iletir. Üst kasnağın iki ayar düzeni vardır. Birincisi, kasnak milini aşağı-yukarı hareket ettirerek testere lamasının takılabilmesini ve gerdirilmesini, ikincisi kasnağı öne-arkaya eğerek testere dişlerinin taşkınlığının ayarlanmasını sağlar. Gerdirme düzeninde bulunan bir yay veya bir ağırlık, çalışma sırasında testereyi normal ve devamlı bir gerginlikte tutmaya yarar. Gerdirme düzeni ayarının en alt ve en üst noktaları, testere lamasının en kısa ve en uzun boy sınırlarını verir. Lama, bu ölçü sınırlarından daha küçük olursa makineye takılamaz, büyük olursa da gerdirilemez.

• Kılavuz Düzeni

Testere lamasının düzgün bir doğrultuda hareket etmesini sağlamak üzere, tablanın alt ve üst kısımlarında iki kılavuz düzeni bulunur). Üst kılavuz düzeni, yükseklik ayarını sağlayan bir kızaklı milin altına takılmış kılavuz rulman ve takozlarıyla, bunların ayarını sağlayan vidalardan ve testere koruyucu kapağından meydana gelir.

Kılavuzlama işlemi, lamanın sırtından bilyeli rulman ile, yan yüzeylerden ise sert ağaçtan ahşap, metal takozlarla veya yine rulmanlarla sağlanır. Alt kılavuz düzeninde yükseklik ayarı söz konusu değildir. Çalışma etkinliği açısından, üst kılavuz düzeninin en alt noktası, mümkün olduğu kadar kesilecek olan parçaya yakın olmalı ve 1-2 cm'yi aşmamalıdır. Yine, testere laması, üst ve alt kılavuz düzeni içerisinde aynı dikey çizgi üzerinde olmalıdır.

       

Şekil 2: Yanlış kılavuz düzeni ve üst kasnağın meyillenmesi

• Testere Laması

Biçme işlemini yapan testere laması biçme türü ve amacına göre, değişik diş ölçülerinde, genişlikte ve kalınlıkta özel takım çeliğinden yapılır. Piyasada 50 m'lik toplar halinde satılır.

Sert, kuru ahşap ve liflere dik boy kesiminde diş adımı küçük testere laması; yumuşak, yaş ahşap malzeme ve liflere paralel biçmede diş adımı büyük testere lamaları seçilmelidir. Testere lamasının, özel takım çeliğinden yapılmış olması nedeniyle, esnekliği sınırlıdır. Bu nedenle, kasnak çapına bağlı olarak lama kalınlığının uygun seçilmesi gerekir. Uygun çalışma koşullarının sağlanabilmesi için, Tablo 12'de verilen kasnak çapı ile lama genişliği, lama kalınlığı ve diş adımı arasındaki ilişkilerin göz önüne alınması gerekir.

Takılacak testere lamasının boyu, makinenin kasnak çapı ve kasnak eksenleri arasındaki mesafeye göre belirlenir;

       

Şekil 3: Şerit testere lama boyları

Üst kasnak yükseklik ayarının en alt noktasında eksenler arası Hmin, en üst noktasında Hmax ve kasnak eksenlerinden itibaren, altta ve üstte iki yarım daire olmak üzere bir tam daire oluştuğundan ve dairenin çevresi (2r) olduğuna göre;

• En kısa lama boyu Lmin =2 x Hmin + 2tr
• En uzun lama boyu Lmax = 2 x Hmax + 2tr olur.

Kullanılacak lamanın boyu Lmin ile Lmax değerleri arasında olmalıdır. Çalışma esnasında, lama koptukça eklenip daha fazla kullanıma olanak sağlamak için, bu değer, Lmax'a yakın alınmalıdır. Eğmeçli ve gelişigüzel şekilli parçalar kesilirken, eğmecin yarıçapına uygun genişlikli testere laması seçilmelidir. Bu seçimle ilgili ortalama değerler verilmistir.

Şekil 4: Eğmeç yarıçapı ve uygun lama ölçüleri

Şerit Testere Lamasını Sökmek-Takmak

• Şalter kapalı durumda iken alt ve üst kasnak kapaklarıyla yan koruyucu kapaklar açılır.

• Tabla üzerindeki testere boşluğu takozu ve varsa testere yarığı sürgüsü çıkarılır.

• Üst kasnak gerdirme volanı yardımıyla testere laması gevşetilir. Üst ve alt kılavuz düzenleri gevşetilerek geriye alınır.

• Testere çıkarılır, temizlenir ve çatlak bulunup bulunmadığı kontrol edilir. Çatlak varsa çatlak yerden kırılır ve kaynatılmak üzere kaldırılır. Testere sağlam ise, katlanır ve bilenmek üzere kaldırılır. Kasnaklardaki ve kılavuz düzeninde ki talaş, reçine, vb. birikintiler temizlenir. Kasnakların düzgün dönüp dönmediği, elle çevrilerek kontrol edilir. 

Bundan sonraki işlem basamakları makinede yapılacak her işlemden önce mutlaka uygulanır. 

• Kullanılacak işe uygun niteliklerdeki testere laması seçilir. Temiz, çaprazlı ve bilenmiş olduğu kontrol edilir. Dişleri dönme yönünde olacak şekilde ve işlem yönüne göre düzenleyerek tabladaki yarıktan geçirerek kasnaklara takılır. Gerdirme volanı ile bir miktar gerdirilir.

• Üst kasnağı döndürerek ve eğim ayar vidası yardımı ile, lamanın durumu ayarlanır ve tespit vidası sıkılır. Lama, bandajlı kasnaklarda kasnağın ortasında, bandajsız kasnaklarda ise, çaprazın bozulmaması ve dişlerin körelmemesi için, kasnak kenarından sadece dişleri taşacak şekilde ayarlanmalıdır. 

• Kılavuz düzenleri testereye yaklaştırılır, gerekli ayarları yapılarak vidalar sıkılır. Sırt destek rulmanı ve yan destek takozları ile testere arasında 0.5 mm kadar bir boşluk bırakılmalıdır. Rulman, makine yüksüz çalışırken dönmez. Ancak, iş parçası kesilirken, lama, geriye doğru esneyerek makaraya bastırır ve makara döner. Testere dişleri, yan takozların dışında olmalıdır. Alt ve üst kılavuz takozları aynı dikey doğrultuda ayarlanmalıdır. Takoz ve rulman yüzeyleri bozulmuşsa düzeltilmeli veya yenileriyle değiştirilmelidir (Şekil 5).

Şekil 5: Kılavuz konumunun ayarlanması

• Testere boşluğu takozu kontrol edilir, bozulmuşsa yenilenir.

• Kasnak kapakları ve yan kapaklar kapatılır ve vidaları sıkılır. Şalterleri açıp kapatarak ayarlar kontrol edilir.

Makinede Çalışma Güvenliği Uygulamaları

• Şalteri açmadan önce, testerenin takılmasıyla ilgili ayarlar ve lamanın uygunluğu, kasnaklar elle çevrilerek kontrol edilmelidir.

• Üst kılavuz düzeni kesim yüksekliğinden 1-2 cm daha yüksek olacak şekilde ayarlanmalıdır.

• Lamanın kırılması olasılığında herhangi bir kazaya neden olmamak için, makinenin iki yanında kişi durmasına izin verilmemelidir.

• Kaba, geniş ve ellerin üzerine sarkan elbiseler giyilmemeli ve kravat varsa çıkarılmalı veya emniyete alınmalıdır.

• Kesilecek parça üzerinde çivi, taş, vb. sert cisimlerin bulunup bulunmadığı kontrol edilmelidir.

• Eğmeçli parçaların biçilmesinde, en küçük eğmece uygun testere genişliği seçilmelidir.

• Makineyi çalıştırdıktan sonra, normal hızını almadan kesime başlanmamalıdır.

• İş parçasının makine tablasına sağlam bir şekilde oturması sağlanmalı, eğmeçli parçaların altı uygun parçalarla desteklenmelidir.

• Eller testere dişlerine emniyetli bir uzaklıktan daha yakına getirmemeli, gerekirse itme çubuğu kullanılmalıdır.

• Uzun parçaların kesilmesinde, tabla yüksekliğinde silindirli destek sehpaları kullanılmalı veya bir personelin yardımı istenmelidir. Bu durumda, parçanın biçme ile ilgili kontrolü, sadece, makine operatörü tarafından yapılmalıdır.

• Özellikle eğmeçli işlerin kesiminde çıkışlar için veya lamanın sıkışması halinde, kesinlikle, parça geriye çekilmemelidir. Aksi durumda testere laması geriye fırlar.

• İş parçası normal ve rahat bir hızda ve testere lamasını bükmeyecek şekilde itilmelidir.

• Çalışma emniyeti açısından tabla üzeri ve makine çevresi temiz tutulmalıdır. Artık parçalar bir ahşap çubukla itilerek uzaklaştırılmalıdır.

• Kesme sırasında, düzgün aralıklarla çarpma sesi duyulduğunda makine durdurulmalı ve testere lamasında çatlak olup-olmadığı kontrol edilmelidir.

• Çalışırken testere koparsa, derhal şalter kapatılmalı ve makineden belli bir uzaklıkta, kasnakların tamamen durması beklenmelidir.

Şerit Testere Makinelerinde Muhtemel Arızalar ve Nedenleri

Şerit testere makinesinde, gerek üretim hatalarından gerekse çalışma sırasında meydana gelen arıza ve ayar bozulmalarından dolayı zaman zaman sağlıksız durumlar ortaya çıkar. Bu durumların zamanında kontrolü ve düzeltilmesi gerekir. Bu hatalar şu şekilde sıralanabilir;

Testere laması sık sık kopuyorsa aşağıdakilere dikkat edilmelidir;

• Kesme hızı yüksektir.

• Kesilecek ahşap malzemeye uygun testere seçilmemiştir.

• Testere laması, kasnak çapına uygun genişlik ve kalınlıkta değildir.

• Sevk hızı yüksektir.

• Testere normalden fazla gerilmiştir.

• Kasnaklar dengesiz dönmektedir.

• Lama devamlı gergin bırakılmaktadır.

Makine devamlı sarsıntı yapıyorsa aşağıdakilere dikkat edilmelidir;

• Makine gövdesi yere iyi bağlanmamıştır

• Kasnaklar dengesiz dönmektedir.

Testere laması öne-arkaya salgılı çalışıyorsa aşağıdakilere dikkat edilmelidir;

• Testere laması düzgün doğrultuda kaynatılmamıştır.

• Farklı genişlikte testere lamaları birbirine kaynatılmıştır.

• Kasnak yüzeyleri temiz değildir. Bandaj yüzeyleri düzgün ve eşit kalınlıkta değildir.

• Kasnaklar millere göre tam dik değildir.

• Miller eğilmiştir.

• Kasnak yatakları bozulmuştur.

• Lama çatlaktır.

İş parçası gönyesinde kesilmiyorsa aşağıdaki unsura dikkat edilmelidir; 

• Tablanın testere lamasına dikliğinin bozulmasıdır.

Kesme kalınlığı arttığında makine fazla zorlanıyorsa aşağıdakilere dikkat edilmelidir;

• Motorun gücü ve verimi düşüktür.

• Testere dişleri körelmiştir.

Testere keserken sağa-sola çekiyorsa aşağıdakilere dikkat edilmelidir;

• Testere dişlerinin çaprazı iki yana da eşit miktarlarda değildir.

• Yan kılavuz takozlarının testere lamasına uzaklıkları eşit değildir.

• Lama normal gerginlikte değildir.

Şerit Testere Laması ve Görünüş Özellikleri

• Genişlik ve Kalınlık

Şerit testere makinesinde kullanılan kesici lamanın kalınlık ve genişlik farklılık toleransları çok küçük tutulmalıdır. Lama genişliğinin değişken olması diş uçulanının çarpıklaşmasına ve kötü kesim koşullarının ortaya çıkmasına neden olur. Lama kalınlığının değişkenliği ise, ilave gerilimlerin ortaya çıkarak eklenmiş lamanın çabuk kopması-

na, lamanın uç-uca kaynatılmasında ek yerinde kalınlık farklılığı oluşmasına, bu farklılığın da kaynak işlemini zorlaştırmasına ve lama çalışırken darbeli harekete neden olur. Böylelikle yorgunluğun artmasıyla, lamanın çabuk kopması söz konusudur.

Lama kalınlığı, lamanın üretimi esnasında uzunluğuna kesim ve kenar işlemleri aşamasında kontrol edilir. Kalınlık toleransların, soğuk haddeleme süresince ölçülür ve kontrol altında tutulur. Kalınlık toleranslarının küçük tutulması gerekir. 120 mm genişlik ve 1.2 mm. kalınlığa sahip bir şerit testere lamasında, kalınlık toleransı 0.034 mm'dir.

• Düzgünlük ve Doğrusallık

Şerit testere lamalarında, düzgünlük ve doğrusallık, işleme hassasiyeti açısından önemli parametrelerden ikisidir. Lama düzgünlüğü ve doğrusallığı belirli limitler içerisinde olmaz ise, testere izi genişliği artarak fire oranının yükselmesi, lamanın uçuş dairesinin ve sağlıklı çalışma ortamının bozulması vb. gibi üretim sorunları beraberinde gelir. Ayrıca; çeliğin elastik limitini azaltır. Elastik limiti, gerilim sürekliliğini etkileyen bir faktördür. Doğrusallık, lamanın üretimi esnasında uzunluğuna kesim ve kenar işlemleri anında kontrol altında tutulur. 100 mm'den daha geniş lamalar için, 0.5 mm/914 mm doğrusallık sapması üst sınırdır.

Çelik lamanın genişlik yönündeki düzgünlüğü, sıcak ve soğuk haddeleme aşamasındaki değişkenlerin değerlerinin doğru seçilmesine bağlıdır. Ancak; nihai düzgünlük sertleştirme ve su verme aşamasında elde edilir. Lama genişliğinin % 15'ine kadar tekabül eden sapmalar (eğrilik) kabul edilebilir. Bu da; örneğin, 100 mm genişliğinde bir lamada 0.15 mm bir eğrilik demektir.

• Yüzey ve kenar özellikleri

Şerit testere lamasının kenarları, bileme, takma ve ayar aşamasında el yaralamalarının önlenmesi açısından pürüzsüz olmalıdır. Kenar pürüzsüzlüğü, kesici lamanın yorgunluk dayanımının artmasına da katkıda bulunur.

Lama yüzeyleri de, kenar gibi, pürüzsüz ve homojen yapılı olmalıdır. Pürüzlü yüzeyler, yüzeylerde reçine birikimine, ilave gerilimlere ve testere lamasının ömrünün azalmasına yol açar. Ayrıca, yüzeydeki pürüzlülükten kaynaklanan girinti-çıkıntılar, yorgunluk çatlaklarının oluşmasında etkili rol oynarlar.

• Doğrultma ve Gerilimlendirme

Lamanın bir kenarına kesici dişler açıldıktan sonra, lamanın doğrusallaştırılması ve gerilimlendirilmesi gerekir. Doğrusallaştırma, şerit testere lamasının sırtına, tüm uzunluğu boyunca homojen özellikli dışbükey eğimin verilmesidir. Lamanın makineye takılmasından sonra, bu özellik, gerilimin dış hattından tüm lamaya yoğunlaşmasını sağlar. Bu yoğunlaşma lamanın çatlamadan kullanılmasını sağlayacak sağlamlık ve stabilizeyi verir. Kesim esnasında; öncelikle dişler ve daha sonra diş dipleri olmak üzere ısınma olur ve bu ısınma diş hattının uzamasına neden olur. Bu durumda, lamanın yeniden gerdirilmesi gerekebilir.

Gerilimlendirmenin amacı, biçme esnasında, testere lamasının gerdirme kasnaklarının üzerine tam yapışmasını sağlamaktır. Lamanın orta noktasında gerekli olan gerilme miktarı, çeliğin kalitesine, lamanın diş hattı kenarının uzamasına ve öncelikle kasnakların durumuna bağlıdır. Lamanın yapımında kullanılan çeliğin sertlik ve dayanımının artması sürtünme esnasında olumsuz durumları azaltır. Çok fazla gerilimlendirme, elastik özelliğin azalması nedeniyle, lama çeliğine zarar verebilir.

• Çaprazlama (Sağa-sola bükme - Şişirme)

Şerit testerede dişlerin çaprazlanmasının nedeni, kesim esnasında, lamanın yan yüzeylerinde, lama ile biçilen kereste arasındaki sürtünmeyi ve dolayısı ile sürtünmeden kaynaklanan ısınmayı azaltmaktır. Dar şerit testere lamalarında, dişleri sağa-sola bükerek çaprazlama yapmak genel bir alışkıdır. Sağlıklı bir çaprazlama yapabilmek için, lama çeliğinin elastik limitinin ve homojenitesinin yüksek olması gerekir. Geniş şerit testere lamalarında diş uçları, genellikle, lama kalınlığının iki katı kadar şişirilerek diş ucu sertliği arttnılır. Bu durumda, şişirilmiş diş uçlarının aşınma dayanımı, sağa-sola bükülmüş diş uçlarının aşınma dayanımından daha büyüktür.

       

Şerit Testere Laması Seçimi

Şerit testereler lama kalınlıklarına (B), lama genişliklerine (A) ve diş adımlarına göre tanımlanırlar. Kesimde lama ile ilgili optimizasyonun sağlanabilmesi için, şerit testere temin ederken bu ölçülere dikkat etmek gerekir. Şerit testereler, lama genişliklerine göre "Dar şerit testereler" ve "Geniş şerit testereler" olarak tanımlanırlar. Dar şerit testereler 50 mm lama genişliğine kadar olan, geniş şerit testereler ise 60 mm ve daha büyük lama genişliğine sahip olan testerelerdir. Dar ve geniş şerit testerelerin kalınlıkları bu genişliklere göre değişir.

Şekil 6: Şerit testere detayı

Şerit testere makinesinde kullanılacak testerenin lama genişliği makinenin volan genişliğine göre belirlenir ve aşağıdaki ilişki ile saptanır;

• Lama Genişliği = Volan genişliği + Diş derinliği + 5 mm.

Elde edilen değer en geniş lama genişliği olup, bunun altında lama genişliklerinin seçilmesi gerekir. Lama kalınlığı makinenin kasnak çapına göre belirlenir. Testere kalınlığı kasnak çapının 1/1000 ölçüsünde olmalıdır. Daha kalın olduğu takdirde çatlamalar söz konusudur. 1.5 mm ve daha kalın testerelerde ise kural 1/1200 dür.

Şerit testerelerde diş adımının artması, yüzey pürüzlülüğünün artmasına neden olur. Pürüzlülük açısından, testerenin diş adımı, kesimi yapılacak malzemenin kalınlığının yarısından küçük olmamalıdır. En az iki veya daha fazla diş, kesim esnasında malzemenin içinde olmalıdır.

Kasnaklar 5000 saat kullanımdan sonra, kesinlikle elden geçirilerek orijinal şekline uygun olarak tornalanmalıdır. Alt ve üst kasnağın şekilleri aynı olmalıdır. Kasnaklar üzerinde reçine talaş ve toz birikiminin önlenmesi açısından, kasnaklar temizlenmeli, kasnak temizleyicileri sık-sık kontrol edilmelidir. Aksi durumda, testerede, yersiz bombeler ve çatlaklar meydana gelir. 

Testerenin volan üzerine sıkıca oturmasını sağlamak için testerenin 1/3 oranında diş tarafına yakın yerden bombelendirilerek gerilim sağlanması gerekir. Yapılan bu işlem, kesim esnasında testerenin sağa-sola kaymasını, testerenin malzemeye dalmasını ve bu yüzden eğri kesilmeleri engeller.

Şerit Testere Lamasının Bilenmesi

Dişleri körelmiş testere lamaları, diş yapılarına uygun eğelerle elde bilenebilir. Ancak, elle bileme işlemi oldukça yorucu ve zaman alıcı olduğundan, ayrıca, eşit ve düzgün bir bileme elde edilemediğinden özel bileme makineleri geliştirilmiştir. Bu makinelerin bileyici elemanı, üçgen bileme eğesi veya kenarı pahlı, özel şekilli zımpara taşı olabilir. Eğeli bileme makineleri, endüstriyel açıdan önemini kaybettiğinden, bugün taşlı bileme makineleri kullanılmaktadır.

Bileme makinelerinde modele bağlı olarak, hem şerit testere hem de daire testere bilenebilir. Bazı modellerde bileme makinesi ile çaprazlama ünitesi kombine edilmiştir. Bileme makineleri, yatay veya dikey çalışır tipte olabilir. Yatay çalışan bileme makinelerinde, testere laması iki yatay kasnak üzerinde hareket eder. Dikey tip makinelerde ise, lamayı, sadece üstten bir kasnağa asmak yeterlidir.

.

Şerit testere laması bileme makinelerinde, zorunlu itme yönü nedeniyle, bileme yönü, dişlerin kesme yönünde uygulanır.

Şekil 7: Şerit testere bileme makinesi  bileme yönü

Şerit testere bileme makinesinde bileme yönü. Lamanın bilenmesi esnasında aşağıdaki aşamalar uygulanır;

• Çatlak kontrolü yapılmış ve çaprazlanmış olan lama, dişleri itme yönünün tersine bakacak şekilde kasnaklara takılır. Kasnak uzaklıkları lama, fazla gerilmeden serbestçe dönebilecek miktarda ayarlanır.

• Testere, makinenin sevk yatağına yerleştirilir, lama genişliğine göre yatak yüksekliği ayarlanır. Sıkma çenesinin vidası, testere sıkıca kayabilecek şekilde sıkılır. Lamanın titreşim yapmaması için ,diş dipleri, bağlama çenesinden sadece birkaç milimetre yüksekte ayarlanmalıdır.

• İtme çubuğunun itme uzaklığı, lamanın diş adımına göre ayarlanır.

• Bileme taşı, testere dişlerine değmeyecek şekilde indirilir ve makine çalıştırılır. İtme uzaklığının bitiş noktası, taşın düşme hizasına göre ayarlanır.

• Bileme taşı ayar vidası yavaş yavaş döndürülerek, taşın, dişlere normal şekilde dokunması ve normal miktarda talaş kaldırması sağlanır. Yükseklik ayar vidası sıkılır. Fazla talaş ayarı, dişlerin aşırı ısınmayla yumuşamasına ve dolayısıyla kesme sırasında çabuk körlenmesine neden olur.

• Bütün dişler yeterli ve eşit miktarda bilendikten sonra, taş yukarı kaldırılır ve makine durdurulur.

• İtme çubuğu kaldırılır, sıkma çenesi açılır, testere sevk yatağından çıkarılır ve makine temizlenir.

Dekupaj Makinesi

Dekupaj makinesi, iş parçalarının dış çevresine göre içerde kalan şekil ve motiflerin, çok ince parçaların iç ve dış kesiminde ve kakma ve marketricilikte kullanılır. Amaca bağlı olarak küçükten büyüğe oldukça fazla modeli bulunan bu makinelerin endüstriyel tiplerinde iç motiflerin kesiminde kolaylık sağlamak için bir delik aparatı da bulunur.

Şekil 8: Dekupaj makinesi ve fonksiyon şeması;

1. pedal
2. gövde
3. tabla
4. testere 
5. üst yatak indirme kolu
6. delik aparatı indirme kolu
7. delik matkabı
8. tabla sabitleme kolu
9. ana düğme
10. ışık düğmesi
11. silindir düğmesi
12. pnömatik üfleme
13. testere gerdirme düzeni
14. alt yatak
15. krank mili
16. krank düzeni
17. motor
18. sınır ventilleri
19. motor çalıştırma pedal kolu
20. delik motoru

Dekupaj makinesinin ana elemanları şunlardır;

• Gövde

Makinenin tüm elemanlarını üzerinde taşıyan kısımdır. Ayrıca, makinenin en önemli kısmı olan, dairesel hareketin doğrusal harekete çevrildiği krank düzeni de bu kısımda yer alır.

• Tabla

İş parçasına yataklık eder. Özellikte, kakma işlemleri için tabla, 45° lik açıya kadar sağa veya sola eğilebilir.

• Testere Laması

Dekupaj makinesinde, lama şeklinde özel testereler kullanılır. Testere lamalarının genişlikleri 1 mm ile 5 mm arasında değişir ve lama, kullanım amacına göre değişik diş yapısında olur.

Şekil 9: Dekupaj makinesinde kullanılan testereler.

• Alt Yatak

Krank düzenine bağlı olarak aşağı-yukarı hareket eder ve vidalı çeneleriyle, testereyi alttan sıkmaya yarar.

• Üst Yatak

Testere lamasını üstten bağlamaya ve bir silindir içinde yaylı olarak gerdirmeye yarar.

• Kılavuz Düzeni

Testerenin düzgün bir şekilde çalışmasını ve iş parçasının bastırılmasını sağlar.

Dekupaj makinesine testere laması takmak ve parça işlemek

• Testere boşluğu plakası çıkarılır.

• Üst ve alt yatak bağlama vidaları gevşetilerek takılı testere çıkarılır.

• Kasnak elle döndürülerek, alt yatak en üst noktaya getirilir.

• Yapılacak iş uygun testere laması, dişleri aşağı bakacak şekilde takılır. Bağlama vidaları sıkılır ve testere boşluğu plakası yerleştirilir.

• Kesilecek şeklin çizgileri parçanın tamamen içinde kalıyorsa, delik aparatı ile atılacak kısımlarda, yeterli sayıda ve en az testere genişliği kadar çapta delik delinir. Lamanın üst ucu bu delikten geçirilir.

• Gerdirme düzeni gevşetilerek, silindir aşağı indirilir. Testere lamasının üst ucu üst yatağa bağlanır ve gerginlik ayar kolu yardımıyla, testere normal gerginliğe getirilir ve makine çalıştırılır.

• Delinen delikten başlamak ve motif çizgisine teğet geçen kesim yerinde bitmek üzere kesim yapılır.

• Kakma işlemlerinde de dekupaj makinesinden faydalanılır. Bu amaç için, iki renk kullanılacaksa, altta fon olmak üzere koyu renkli ahşap parça bulunur üstüne motif olmak üzere açık renkli ahşap parça ve en üste işlenecek motifin bir resmi veya şablonu yapıştırılır.

Şekil 10: Motif içlerinin çıkarılması

Şekil 11: Dekupaj makinesinde yapılan sıradan bir kakma işi

Kakma işlemi, düz ve eğik kesim olmak üzere iki farklı kesme şekliyle de gerçekleştirilebilir, Düz kesim şeklinde, tek kesimde çok sayıda kakma işi elde edilebilir. Ancak, kakma ek yerlerinde, testere kalınlığı kadar açıklık kalır ve bu açıklık tutkalla dolar.

Şekil 12: a:düz kesim, b: eğik kesim

Bu sakıncayı ortadan kaldırmak için eğik kesim yöntemi uygulanır. Testere kalınlığını kaybetmek için, tablaya lama kalınlığına uygun olarak eğim vermek gerekir ve bir kesimde yalnız bir kakma işi elde edilir. Eğik kesim yapılırken kesilecek şekil, testerenin daima aynı tarafında olmalıdır.

Şert Testerelerde, Hız, Besleme ve Çıktı Hesaplamaları

Bir şerit testereden optimum verimi elde edebilmek için; hız, besleme, kesme kuvveti ve kesmede yapılan işin tespit edilmesi gerekir. Bu hesaplamalarda aşağıdaki formüller kullanılır.

Kesme hızı şu formül ile hesaplanır;

v = π.D.n/1000x60 m/sn

Burada;

• D = mm olarak makinenin kasnak çapı
• n = Dev/dk. olarak kasnak hızı

Diş başına besleme; besleme oranı, testere diş adımı, kasnakların hız ve çaplarına bağlı olarak değişir;

ut = 1000ut/π.D.n

Burada;

• u = m/dk. olarak besleme oranı
• t - mm olarak testere diş adımı

Besleme oranı; diş başına besleme, kesme hızı ve diş adımına göre değişir;

u = 60.ut.v/t  m/dk

       

Burada ut; mm olarak diş başına besleme (Normal şrit testereler için u, = 0.2 ..%3D 0.7, eğmeçli parça kesimi işlevini gören dar şerit testereler için u, =0.05 ... 0.1).

Talaş kalınlığı, diş başına beslemeye eşit kabul edilebilir;

h= ut mm

Parçada testere izini (kertik) oluşturan diş sayısı;

z = h/t

Burada h; mm olarak kesim derinliği (biçilecek parça kalınlığı)